Epidemia a ważność orzeczeń o niepełnosprawności.

Na skutek licznych ograniczeń związanych z ogłoszeniem stanu epidemii większość instytucji oraz organów publicznych wstrzymało swoją normalną działalność, dokonując jedynie najpilniejszych czynności. Faktyczne wstrzymanie działalności dotyczy również zespołów orzekających o niepełnosprawności oraz lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W efekcie u pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne powstaje problem, jak traktować pracowników, których ważność orzeczeń skończyła się, a nie mogą oni uzyskać kolejnych orzeczeń na skutek powyższych ograniczeń.

Ustawodawca w przesłanych do konsultacji społecznych projektach specustaw kryzysowych przewidział taką sytuację i zaproponował, aby orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony, którego ważność upływa w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zachowało ważność przez okres kolejnych 90 dni od dnia upływu terminu ważności tego orzeczenia, jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Pierwsza specustawa weszła w życie 8 marca 2020 r., a zatem orzeczenia, których ważność upływa w okresie od dnia 8 marca do dnia 5 kwietnia 2020 r. (faktycznie 6 kwietnia, gdyż 5 kwietnia wypada w niedzielę), zachować mają ważność jeszcze przez 90 dni od upływu terminu ich ważności.

Ponadto w przypadku złożenia wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność albo stopień niepełnosprawności w terminie do 30 dni przed 8 marca 2020 r. orzeczenie zachowa ważność przez okres kolejnych 90 dni od dnia upływu terminu ważności tego orzeczenia.

W obu powyższych przypadkach orzeczenia zachowują ważność nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Czyli jeśli w okresie tych 90 dni zostanie wydane nowe orzeczenie będzie ono obowiązujące. Przy czym orzeczenie to może zostać wydane bez bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być ono wydane, gdy lekarz – przewodniczący składu orzekającego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności uzna, że dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia.

Dodatkowo projektodawca ustawy uregulował sytuację, gdy orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony traci ważność po dniu 6 lutego 2020 r. W tym przypadku orzeczenie zachowuje ważność do 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, a w przypadku ogłoszenia stanu epidemii – do 60 dnia od dnia jego odwołania, nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

Analogiczne rozwiązania przewidziano też dla orzeczeń o częściowej niezdolności do pracy, całkowitej niezdolności do pracy oraz całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, a także niezdolności do samodzielnej egzystencji wydanych na czas określony na podstawie przepisów rentowych, których ważność upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo w okresie 30 dni bezpośrednio następujących po jego odwołaniu, a w przypadku ogłoszenia stanu epidemii – w okresie jego obowiązywania albo w okresie 30 dni bezpośrednio następujących po jego odwołaniu. Orzeczenia te mają zachowywać ważność przez okres kolejnych 3 miesięcy od dnia upływu terminu ich ważności, nie dłużej jednak niż do dnia wydania nowego orzeczenia stanowiącego podstawę do wydania decyzji w sprawie świadczenia, jeżeli przed upływem terminu ważności tych orzeczeń albo w ciągu 30 dni po upływie terminu ważności tych orzeczeń zostanie złożony wniosek o ustalenie uprawnień do świadczenia na dalszy okres.

Powyższy projekt powinien zapewnić ciągłość orzeczeń dla zatrudnionych osób niepełnosprawnych, co umożliwi pracodawcom wliczanie tych osób do wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych, korzystanie z dofinansowań do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, a także możliwość wydatkowania środków ZFRON na te osoby.